Cầu thang thoát hiểm tại tòa nhà cao tầng
Hệ thống thoát hiểm là một hệ thống gồm các lối đi di chuyển liên tục, không bị chặn từ một điểm bất kỳ trong nhà hoặc công trình đến lối ra bên ngoài với các cửa chống cháy ngăn chặn khói lửa cùng hệ thống đèn exit, đèn sự cố. Thông qua đường thoát hiểm, con người có thể nhanh chóng thoát khỏi khu vực nguy hiểm khi xuất hiện sự cố cháy, nổ,….
Lối thoát hiểm phổ biến nhất là lối đi qua hành lang, tiền sảnh và cầu thang. Những đường lưu thông có liên quan đến bộ phận truyền động cơ khí (thang máy, băng truyền) không được coi là đường thoát hiểm vì khi có cháy hoặc sự cố khác, chúng có thể sẽ không hoạt động được.
Bên cạnh đó, những đoạn đường được nêu dưới đây cũng không nằm trong hệ thống thoát hiểm:
Hệ thống thoát hiểm là một yếu tố không thể thiếu trong việc thiết kế và xây dựng các tòa nhà cao tầng, nhằm sử dụng thoát thân cho những trường hợp khẩn cấp và nguy hiểm như: hỏa hoạn, cháy, nổ,..
Hệ thống thoát hiểm không chỉ đảm bảo an toàn tính mạng cho con người những lúc xảy ra hỏa hoạn, động đất,… mà khi được thiết kế với hình thức đẹp mắt, nó còn là yếu tố gia tăng tính thẩm mỹ và độ an toàn cho công trình.
Cùng với đó, khi thang máy có trục trặc, mất điện, không thể di chuyển thì lối thoát hiểm cũng là lối di chuyển thiết yếu trong các tòa nhà, chung cư cao tầng.
Một hệ thống thoát hiểm toàn diện được tạo nên bởi hành lang, buồng thang, cầu thang thoát hiểm; cửa chống cháy; đèn exit và đèn sự cố làm theo tiêu chuẩn an toàn xây dựng và an toàn cháy nổ.
Hành lang thoát hiểm
Hành lang, buồng thang, cầu thang thoát hiểm là cấu trúc cực kỳ quan trọng trong các công trình xây dựng được sử dụng để di chuyển thông thường và sơ tán khẩn cấp khi có sự cố cháy, nổ, động đất,…
Cầu thang và buồng thang bộ dùng để thoát nạn được phân thành các loại sau:
(1) Các loại cầu thang bộ
(2) Các loại buồng thang bộ thông thường:
(3) Các loại buồng thang bộ không nhiễm khói:
Các bạn có thể tham khảo tiêu chuẩn cơ bản về hành lang, buồng thang, cầu thang thoát hiểm trong phần “Quy định về lối thoát hiểm cho nhà cao tầng”; hoặc đọc đầy đủ tiêu chuẩn được ban hành: “QCVN 06:2010/BXD- An toàn cháy cho nhà và công trình”.
Cửa thép chống cháy 2 cánh
Cửa chống cháy là loại cửa được thiết kế để ngăn chặn lửa, khói lan ra các khu vực khác; với 3 loại phổ biến:
Một bộ cửa chống cháy đầy đủ được cấu thành từ các bộ phận chính như cửa đi, phụ kiện cửa, gioăng ngăn lửa và gioăng ngăn khói.
Cửa đi
Cửa đi là vật dụng có đầy đủ các bộ phận bao gồm khuân, thanh dẫn hướng, bản cánh cửa, tấm cửa cuốn/ tấm cửa xếp dùng để chắn kín các ô cửa trong những bộ phận ngăn cách.
Cửa đi được làm từ thép mạ điện, thép thường hoặc inox tấm với phần lõi bên trong là giấy tổ ong hoặc bông thủy tinh chống cháy.
Phụ kiện cửa
Phụ kiện cửa là các chi tiết như bản lề, tay cầm, khóa, thanh kéo mở khẩn cấp, nắp che ổ khóa, tấm gắn chữ, tấm đẩy cửa, bộ phận trượt, thiết bị đóng mở, bộ phận điện, dây dẫn,…
Gioăng ngăn lửa và gioăng ngăn khói
Gioăng ngăn lửa là gioăng được gắn vào mép của cánh hoặc khuôn cửa với mục đích kéo dài thời gian đảm bảo tính toàn vẹn của cụm cửa khi chịu lửa.
Gioăng ngăn khói là gioăng được gắn vào mép của cánh hoặc khuôn cửa với mục đích ngăn cản sự lọt qua của khói hoặc khí nóng.
Theo quy định tại mục 5.2, TCVN 6160:1996, cửa các buồng thang bộ, cửa các phòng kỹ thuật, các phòng dưới hầm phải là cửa chống cháy, có cơ cấu tự động đóng, có giới hạn chịu lửa không dưới 45 phút.
Theo QCVN 06: 2010/BXD cửa chống cháy muốn đạt giới hạn chịu lửa 60 phút thì kết cấu cửa phải không bị phát hủy khi tiếp xúc trực tiếp với nhiệt độ khoảng 1.000°C (nhiệt độ tăng dần đến tối đa khoảng 1.000°C) trong thời gian 60 phút và mặt không tiếp xúc trực tiếp với lửa không được vượt quá 220°C.
Để đáp ứng được những tiêu chuẩn này, cửa chống cháy phải có:
Đọc thêm: Cửa chống cháy
Đèn Exit Paragon
Đèn exit hay đèn dẫn lối thoát hiểm- loại đèn báo hướng vào lỗi thoát hiểm khẩn cấp cho trong các tòa nhà cao tầng, khu công nghiệp, nhà xưởng, nhà hàng, khách sạn,… giúp mọi người sơ tán khỏi vị trí có sự cố một cách an toàn.
Theo quy định tại mục 10.1.5, TCVN 3890: 2009: Phương tiện phòng cháy và chữa cháy cho nhà và công trình- trang bị, bố trí, kiểm tra, bảo dưỡng: đèn exit hay đèn chỉ dẫn thoát nạn phải có nguồn điện dự phòng đảm bảo thời gian hoạt động tối thiểu 2 giờ.
Đèn exit phải được nhìn thấy rõ ràng các chữ “LỐI RA”/ “EXIT” hoặc các chữ khác thích hợp từ khoảng cách tối thiểu 30 mét trong điều kiện chiếu sáng bình thường (300lux) hoặc khi có sự cố (10lux).
Đèn exit phải được lắp đặt bên trên hoặc bên cạnh:
Hiện nay trên thị trường các bạn có thể tìm mua được 2 loại đèn exit gồm loại đèn exit 1 mặt và đèn exit 2 mặt của các hãng sản xuất nổi tiếng tại Việt Nam như:
Để tìm hiểu thông tin cụ thể về đèn exit, tiêu chuẩn đèn exit và ưu điểm của các dòng sản phẩm nổi tiếng, các bạn vui lòng xem thêm bài viết “Đèn exit”.
Đèn Sự Cố Kentom
Đèn sự cố là loại đèn có khả năng sử dụng nguồn điện dự trữ của chính nó để chiếu sáng khi điện lưới của tỏa nhà hay công trình bị mất giúp hoạt động thoát nạn diễn ra nhanh chóng và an toàn hơn.
Đèn sự cố gồm 2 loại: đèn sự cố ánh sáng trắng và đèn sự cố ánh sáng vàng.
Đèn sự cố ánh sáng trắng thường được sử dụng trong chiếu sangs nội bộ cho khu vực làm việc, học tập thay thế nguồn sáng điện lưới bị mất do sự cố mất điện.
Đèn sự cố ánh sáng vàng được sử dụng cho các lối thoát hiểm, hành lang, cầu thang, nhà kho, trạm chiết rót gas- xăng dầu,.. vì ánh sáng vàng có thể được nhìn thấy trong khói đen khi xảy ra hỏa hoạn.
Các tiêu chuẩn được áp dụng trong thiết kế, sản xuất, sử dụng đèn sự cố được quy định tại TCVN 7722-2-22:2013: Đèn điện- Phần 2-22: Yêu cầu cụ thể- Đèn điện dùng cho chiếu sáng khẩn cấp.
Về cơ bản, trong đèn điện khẩn cấp, bóng đèn huỳnh quang sử dụng để cung cấp chiếu sáng khẩn cấp phải khởi động được ở chế độ khẩn cấp mà không cần có sự hỗ trợ của tắc te đóng mở như quy định trong TCVN 6482. Các tắc te này không được nằm trong mạch điện ở chế độ khẩn cấp. Các bóng đèn huỳnh quang có tắc te đóng mở trong không được sử dụng cho chiếu sáng khẩn cấp.
TCVN 3890: 2009 cũng quy định đèn chiếu sáng sự cố phải có nguồn điện dự phòng đảm bảo thời gian hoạt động tối thiểu là 2 giờ. Đèn sự cố có cường độ chiếu sáng ban đầu trung bình là 10lux và cường độ chiếu sáng nhỏ nhất tại bất kỳ điểm nào dọc theo đường thoát nạn đo được không nhỏ hơn 1 lux.
Đọc thêm: Đèn sự cố
Quần áo chữa cháy theo Thông tư 48
Bên cạnh hệ thống thoát hiểm, các chung cư, tòa nhà cao tầng,… cần phải được trang bị thêm thiết bị phụ trợ thoát hiểm để quá trình thoát nạn, cứu người trong khu vực sự cố diễn ra an toàn và hiệu quả hơn.
Dây đai thoát hiểm là một trong những thiết bị cần thiết phải trang bị cho các tòa nhà cao tầng giúp người dân có thể tự cứu mình và những người xung quanh.
Dây đai thoát hiểm có hộp giảm tốc được thiết kế dành riêng cho những người sức khỏe kém như trẻ em, người cao tuổi. Cách sử dụng loại thang này khá đơn giản, người dùng chỉ cần thắt đai bảo vệ và sử dụng hộp điều tốc để thả người xuống dưới.
Thang dây thoát hiểm thông thường là loại không có hộp giảm tốc và đai bảo vệ, loại thang này bền chắc nhưng có cấu trúc giống như thang leo có bậc thang thông thường nên đòi hỏi người sử dụng phải có sức khỏe và kỹ năng để trèo xuống.
Búa thoát hiểm là loại dụng cụ gọn, nhẹ dễ dàng sử dụng trong các trường hợp khẩn cấp như cháy, chìm giúp người dùng đập vỡ cửa kính một cách nhanh chóng để thoát ra ngoài.
Trang phục phòng cháy chữa cháy theo thông tư 48 là trang phục quần áo được công an PCCC quy định tại Thông tư 48/2015/TT-BCA bao gồm:
Lưu ý: Những trang phục này bảo vệ người mặc ở nhiệt độ 40°c, không có tác dụng chống cháy.
Đọc thêm: Thiết bị cứu nạn cứu hộ
Dưới đây là một số quy định cơ bản về lối thoát nạn, đường thoát nạn, cầu thang bộ và buồng thang bộ cho các công trình xây dựng.
Lối thoát hiểm
QCVN 06:2010/BXD, mục 3.4.12 quy định:
Trong các nhà có chiều cao lớn hơn 28 mét cũng như các nhà nhóm F5 hạng A hoặc B phải bố trí các buồng thang bộ không nhiễm khói loại N1. Cho phép:
Theo quy định tại mục 3.2.2 QCVN 06:2010/BXD:
Các lối ra từ tầng hầm và tầng nửa hầm là lối ra thoát nạn khi thoát trực tiếp ra ngoài và tách biệt với các buồng thang bộ chung của nhà. Cho phép:
Số lối thoát hiểm của tầng bố trí gara ô tô:
Theo quy định QCVN 08:2009/BXD, mục 4.14:
Số lối ra thoát hiểm của gian phòng:
Theo quy định QCVN 06:2010/BXD, mục 3.2.5:
Số lối ra thoát hiểm của các tầng, các công trình
Theo quy định tại mục 3.2.6, QCVN 06:2010/BXD, các tầng nhà thuộc các nhóm sau đây phải có không ít hơn 2 lối thoát nạn:
Theo quy định tại mục 3.2.7, QCVN 06:2010/BXD:
Công thức tính cho các lối ra từ gian phòng:
L≥1,50P√(n−1)
Công thức tính cho các lối ra từ hành lang:
L≥0,33D(n−1)
Trong đó:
Theo quy định tại 3.2.9, QCVN 06:2010/BXD, chiều cao của lối ra thoát nạn không được nhỏ hơn 1,9 mét, chiều rộng không nhỏ hơn:
QCVN 06:2010/BXD, điều 3.2.10 quy định: các cửa lối ta thoát hiểm và các cửa khác trên đường thoát nạn phải được mở theo chiều lối thoát từ trong nhà ra ngoài. Không quy định chiều mở cửa đối với những trường hợp sau:
Theo quy định tại mục 3.3.6 QCVN 06:2010/BXD:
Trong bất kỳ trường hợp nào, các đường thoát nạn phải đủ rộng, có tính đến dạng hình học của chúng, để không cản trở việc vận chuyển các cáng tải thương có người nằm trên.
QCVN 06:2010/BXD, 3.3.7 quy định:
Sàn đường thoát nạn không được có các giật cấp với chiều cao chênh lệch nhỏ hơn 45 cm hoặc có gờ nhô lên, ngoại trừ các ngưỡng trong các ô cửa đi. Tại các chỗ có giật cấp phải có bố trí bậc thang với số bậc không nhỏ hơn 3 hoặc làm đường dốc với độ dốc không lớn hơn 1:6.
Khi bậc thang được làm ở những nơi có chiều cao chênh lệch lớn hơn 45cm phải bố trí lan can tay vịn.
Theo quy định tại mục 3.4.1 & 3.4.2. QCVN 06:2010/BXD, chiều rộng của bản thang bộ dùng để thoát người, trong đó kể cả bản thang đặt trong buồng thang bộ, không được nhỏ hơn chiều rộng tính toán hoặc chiều rộng của bất kỳ lối ra thoát nạn (cửa đi) nào trên nó, đồng thời không được nhỏ hơn:
Độ dốc (góc nghiêng) của các thang bộ trên các đường thoát nạn không được lớn hơn 1:1 (45°); bề rộng mặt bậc không được nhỏ hơn 25cm, còn chiều cao bậc không được lớn hơn 22 cm.
Điều 3.2.11, QCVN 06:2010/BXD quy định:
Các cửa của lối ra thoát nạn từ các hành lang tầng, không gian chung, phòng chờ, sảnh và buồng thang bộ phải không có chốt khóa để có thể mở được cửa tự do từ bên trong mà không cần chìa khóa. Trong các nhà chiều cao lớn hơn 15 mét, các cánh cửa nói trên, ngoại trừ các cửa của căn hộ, phải là cửa đặc hoặc với kính cường lực.
Đối với các buồng thang bộ, các cửa ra vào phải có cơ cấu tự đóng và khe cửa phải được chèn kín. Các cửa trong buồng thang bộ mở trực tiếp ra ngoài cho phép không có cơ cấu tự đóng và không cần chèn kín khe cửa.
Các cửa của lối ra thoát nạn từ các gian phòng hay các hành lang được bảo vệ chống khói cưỡng bức, phải là cửa đặc được trang bị cơ cấu tự đóng và khe cửa phải được chèn kín. Các cửa này nếu cần để mở khi sử dụng, thì phải được trang bị cơ cấu tự động đóng khi có cháy.
Trên đây là một vài vấn đề cơ bản về hệ thống thoát hiểm trong các công trình xây dựng. Hi vọng những thông tin mà chúng tôi cung cấp trong bài viết này sẽ hữu ích với bạn.
Nguồn tin: phongchayphucthanh.com
Ý kiến bạn đọc